‘ACTIES ALS AOW NIET MEESTIJGT MET LONEN’

De nieuwe regering heeft grootse plannen, maar die vallen niet allemaal in goede aarde bij de FNV. Vooral de ontkoppeling van minimumloon en de AOW leidt tot woede. Maar ook over zorg, wonen en toenemende armoede zijn er zorgen.

Daar stonden ze dan op het bordes van Paleis Noordeinde: de ministers van het kabinet Rutte IV. Een nieuwe regering, met grootse plannen in het coalitieakkoord. Maar ondanks de ambitieuze insteek van de regering, vindt de FNV het akkoord geen reden tot feest. De vakbond ziet allerlei tekortkomingen en is bezorgd over de positie van grote groepen mensen in de samenleving, onder wie senioren. ‘De koopkracht van gepensioneerden blijft al jaren achter’, zegt Willem Noordman van het dagelijks FNV-bestuur. ‘De prijzen stijgen nu fors, maar het inkomen van senioren stijgt niet mee. Daarom zijn aanvullende maatregelen keihard nodig.’

AOW

Maar het kabinet wil juist morrelen aan het inkomen van ouderen, door de AOW los te koppelen van de extra verhoging van het wettelijk minimumloon. Noordman legt uit: ‘De FNV pleit al jaren voor de verhoging van het minimumloon naar 14 euro per uur, maar het kabinet wil het loon komende vier jaar slechts 85 cent verhogen. Dat is veel te weinig voor mensen in laagbetaalde banen, het leidt tot werkende armen. Bij een verhoging van het minimumloon stijgen normaal gesproken ook de uitkeringen, zoals de bijstand en de AOW, automatisch mee. Maar de stijging van 85 cent per uur voor werkenden wil het kabinet niet verrekenen in de AOW. Dus raken gepensioneerden financieel nog verder achter bij werkenden.’

ASOCIAAL

Het ontkoppelen van het minimumloon met de AOW, zoals in het regeerakkoord staat, is ‘asociaal’, meent de bestuurder. ‘Er zijn 400.000 ouderen die alleen AOW krijgen, en geen aanvullend pensioen. Zij worden door de ontkoppeling het hardst getroffen.’ De ontkoppeling raakt ons sociale zekerheidsstelsel bij de wortels, zegt Noordman. ‘Als het minimumloon omhooggaat, gaan de sociale uitkeringen ook omhoog en blijft de verhouding tussen werkenden en niet-werkenden in balans. Zo is dat in Nederland geregeld. Als nu de koppeling van de AOW wordt losgelaten, volgen dan straks de bijstand of de arbeidsongeschiktheidsuitkering?’

BOOS

De koppeling van minimumloon en AOW moet om nog een belangrijke reden behouden blijven, zegt de bestuurder. ‘De AOW is de basis van ons pensioensysteem. Iedereen krijgt dezelfde AOW, het is een ‘volksverzekering’. Iedereen die iets verdient, draagt er via premie en belasting aan bij en moet na pensionering kunnen rekenen op die welvaartsvaste uitkering. Dat doorbreekt het kabinet nu. En daar zijn we echt boos over. Dit plan moet van tafel, maar vooralsnog doet Rutte dat niet. Dus gaan we actievoeren. Net zo lang tot ons doel is bereikt.’

BEZUINIGEN

Het kabinet doet dus te weinig om het probleem van achterblijvende inkomens en toenemende armoede op te lossen, maar er zijn meer zorgen. Er is te weinig aandacht voor de mensen die de plannen uit het regeerakkoord moeten gaan uitvoeren, vindt de FNV. ‘Kijk bijvoorbeeld naar de zorg’, zegt Noordman. ‘Daar is een groot personeelstekort, de werkdruk is enorm, de lonen te laag, maar het kabinet doet er niks aan. Sterker, ze gaan bezuinigen op de ouderenzorg, zoals de verpleeghuizen.’

MANTELZORGERS

Maar hoe moet het dan met hulpbehoevende ouderen die niet meer thuis kunnen wonen, vraagt Noordman zich af. ‘Ook de thuiszorg kraakt aan alle kanten en aan mantelzorgers, die zelf steeds ouder worden en al overbelast zijn, mag je dit niet overlaten.’ De regering moet zorgen voor fatsoenlijke lonen, genoeg collega’s en veilig werk, zegt Noordman, zodat mensen kiezen voor sectoren waar tekorten zijn, zoals in de techniek en de zorg.

WONEN

Een ander punt van zorg is de woningmarkt. Een meerderheid van de gemeenten geeft ouderen de schuld van de woningcrisis, blijkt uit recent onderzoek van de NOS. Want zij zouden ‘eengezinswoningen bezet houden en te weinig doorstromen van grote naar kleinere woningen’. Een opvatting die ergernis veroorzaakt bij de FNV. ‘Het ontbreken van woonbeleid de afgelopen decennia zorgt er juist voor dat mensen geen uitzicht hebben op een betaalbare, goede woning’, vertelt Noordman. ‘Aan de ouderen ligt het niet. Velen willen best ergens anders, kleiner wonen, maar het aanbod is te klein, niet geschikt en te duur. Dus blijven senioren terecht in hun huis wonen.’

LUISTEREN

Er moet volgens de bestuurder niet alleen meer geld, maar ook beter beleid voor woningbouw komen. ‘Daarbij moet de overheid goed luisteren naar wat senioren zelf willen en daarop aansluiten met betaalbare koop- of huurwoningen. En beter geïsoleerd. Vooral mensen met een laag inkomen en slecht geïsoleerde huurwoningen hebben last van de hoge gasprijs.’

PENSIOEN

Het nieuwe kabinet zal het pensioenakkoord uitvoeren voor een goed en fatsoenlijk pensioen voor alle generaties, belooft de regering in het regeerakkoord. De FNV gaat ervan uit dat de invoering van het nieuwe pensioenstelsel met de hoogste prioriteit en invloed van sociale partners wordt voortgezet. ‘Het nieuwe pensioenakkoord zal ervoor zorgen dat pensioenen sneller geïndexeerd kunnen worden’, benadrukt Noordman. ‘Mogelijk dat een aantal pensioenfondsen dit jaar al kan indexeren door de nieuwe regels en goede rendementen op de beurs.’ De komende tijd wil de FNV ‘witte vlekken’ in het nieuwe pensioenstelsel dichten. ‘En we gaan voor een structurele regeling die eerder stoppen met werken mogelijk maakt voor mensen met zwaar werk en of die al 45 jaar werken.’

TOT SLOT

De titel van het regeerakkoord klinkt mooi - ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’ - maar het akkoord mist aandacht voor mensen en koopkracht. Het kabinet doet te weinig om toenemende armoede, ook onder ouderen, op te lossen. En om groepen Nederlanders die de aansluiting met de maatschappij dreigen te missen, mee de toekomst in te nemen. ‘Een ommekeer is nodig om de Nederlandse samenleving écht eerlijker, rechtvaardiger en socialer te maken’, zegt Noordman. ‘Dat is nog onvoldoende vertaald in maatregelen. Er is meer nodig om het vertrouwen te herstellen.’