JUWEELTJES
DE VERHALEN ACHTER SIERADEN
Tekst Letta Karskens Beeld Francy Bruschinski
In het boekje Juweeltjes beschrijft FNV-lid Letta Karskens de persoonlijke verhalen achter de sieraden van 41 mensen. Vrolijke, droevige en ontroerende verhalen, zoals die van Ton (76) en Manette (75). Hoe je het boekje kunt winnen, lees je onderaan de pagina!
'EIGENLIJK WAS IK EEN SOORT GRIJZE GEHAKTBAL'
‘Tuig der welvaart’
‘In 1972 werkte ik bij de kunstzijdefabriek Enka Breda’, vertelt Ton van den Wijngaart (76) in Juweeltjes. ‘Ik was 24 jaar, getrouwd, en we hadden twee kleine kinderen. In dat jaar dreigde de fabriek te sluiten. Voor de 1.700 werknemers was dat een ramp. We besloten te staken. Er volgden acties, in Breda, maar ook in Amsterdam. Daar vergaderden de aandeelhouders in het Hiltonhotel. We gingen er in de bus naar toe om te demonstreren. Ik ging mee, eerlijk gezegd niet als fanatieke actievoerder. Eigenlijk was ik een soort grijze gehaktbal die gewoon zoals velen op een eerlijke manier de kost verdiende.’
EEN ZILVEREN VUISTJE ALS SYMBOOL VOOR STRIJD
Jan met de pet
‘In Amsterdam stonden we op de stoep van het Hiltonhotel. Daar zag ik de ene na de andere dikke auto komen met mannen in driedelig grijs. Op enig moment beet een van de aandeelhouders mij iets toe wat mij zo overrompelde dat ik het toen niet meteen kon plaatsen. De chique geklede man zei: “Ga opzij, tuig der welvaart!”. Later bleek dat het een voormalig minister-president was. Die opmerking maakte mij duidelijk hoe de zittende macht kennelijk over ‘Jan met de pet‘ dacht. Toen wist ik zeker dat dit mij NOOIT meer zou overkomen. Mocht zich ooit nog zoiets voordoen, zo zei ik tegen anderen en mezelf, “Dan zou de staat een inwoner armer en een kostganger rijker zijn”. Ofwel: dan maar in het gevang.’
Gebalde vuist
‘De activist in mij is op dat moment geboren. Ik noem het wel mijn wedergeboorte. Op allerlei manieren heb ik me daarna binnen en buiten het bedrijf laten horen. Vaak met een gebalde vuist als symbool. Mijn vrouw heeft veel alleen moeten opvangen in de opvoeding van onze kinderen, maar ze stond altijd achter mijn streven en inzet. Als teken daarvan liet ze een zilveren vuistje maken dat ik aan een ketting kon dragen. Ik ben haar veel verschuldigd.’
Trots
‘Het gevecht om Enka Breda open te houden heeft tien jaar geduurd. Uiteindelijk is het bedrijf toch gesloten. Maar ook daarna heb ik mijn stem laten horen, in mijn nieuwe werkkring, Van Melle, in de politiek en in de vakbond. Het vuistje als teken en symbool tegen onderdrukking en voor strijd draag ik tot op de dag van vandaag, nog steeds met veel eer en trots.’
'GA OPZIJ, TUIG DER WELVAART!', RIEP DE VOORMALIG MINISTER-PRESIDENT
'WAT HAD HIJ AAN EEN TREURENDE MOEDER? HIJ WAS ZELF ZO’N VROLIJKE VENT’
'Sander'
Manette Rikken (75): ‘Dit hartje heb ik gekregen van mijn zoon Sander. Dat was drie dagen voor hij in februari 1992 overleed aan acute leukemie. Hij was 17 jaar. De leukemie werd ongeveer een half jaar daarvoor ontdekt. Van toen af is hij ziek geweest, heel erg ziek. Soms ging het iets beter. Dan mocht hij even naar huis. Maar meestal lag hij in het ziekenhuis, op het laatst in Rotterdam.'
Zo vrolijk
'Ik ging er twee keer per dag naartoe. In de auto luisterde ik vaak naar Herman van Veen. Die liedjes beurden me op, vooral dat liedje ‘Zo vrolijk’ en dan lukte het me om tamelijk opgewekt bij hem binnen te stappen. Wat had hij aan een treurende moeder? Hij was zelf zo’n vrolijke vent.’
Afscheid
‘Ik ben het meest onder de indruk van de manier waarop hij met zijn eigen overlijden omging. Hij heeft alles geregeld, en ik ben dankbaar dat hij mij daarbij betrok. We hebben samen de muziek uitgezocht voor de uitvaart. Hij wilde dat we Ticket to Heaven van Dire Straits zouden draaien. Die plaat hebben we met zijn tweeën bij V&D gekocht, hij kon toen nog een beetje lopen. We hebben samen een afscheidsfeest georganiseerd. Zijn vrienden hebben toen allemaal iets gehad van de cadeaus die hij had gekregen, alsof hij stukjes van zichzelf weggaf.’
Lachen
‘Ik vind het niet meer dan normaal dat je als moeder alles doet om je zoon bij te staan in zo’n moeilijke tijd. Mijn man en ik hebben zelfs zijn ziekenhuismatras verwisseld toen we merkten dat die te zacht was. We verruilden het stiekem met een andere uit de kelder. Ik zie ons nog lopen. Hier moest hij trouwens vreselijk om lachen. En ik vond het een voorrecht dat hij zijn slechte dagen, want die waren er natuurlijk ook, op mij afreageerde. Het betekende dat ik heel dicht bij hem stond.’
'HIJ HEEFT ALLES GEREGELD, EN IK BEN DANKBAAR DAT HIJ MIJ DAARBIJ BETROK'
‘MAMA, IK KAN NIET MEER. IK GA OVERLIJDEN’
Hartje
‘Het ergste was toen hij begin februari zei: “Mama ik kan niet meer. Ik ga overlijden.” Hij lag toen al bij ons thuis. Als ik daaraan denk krijg ik het nog te kwaad. Een paar dagen daarna had hij een onderonsje met zijn broer. Met hem regelde hij dat ik op 9 februari een bos met zeventien rode rozen kreeg. Daarna kreeg ik van hem dit hartje. Ik vind het zo bijzonder dat hij, zo ziek als hij was, mij op die manier heeft willen bedanken. Wat een bijzonder geschenk. Kort daarna, op 12 februari, overleed hij.’
Verlies
‘Wij hebben altijd geprobeerd om in de geest van Sander verder te leven. Met de kerst 1992 heb ik het hele huis versierd, dat vond hij altijd leuk. Maar het verlies is er altijd, bij ons, zijn ouders, bij zijn broer. Het gaat nooit weg. Er staat een prachtige foto van hem op mijn nachtkastje. Ik wens hem iedere avond goede nacht. Op de foto is hij zeventien jaar. Hij wordt nooit ouder, ook niet in mijn verbeelding. Een veel te jong afgebroken leven van een zo lieve knul.’
Win Juweeltjes!
In het boekje Juweeltjes staan nog 39 sieraden met een prachtig verhaal. FNV Magazine Senioren verloot vijf boekjes onder de leden van FNV Senioren.
Wil je het boekje winnen, stuur dan vóór 25 september een mail naar redactiesenior@fnv.nl. Zet in de onderwerpregel ‘Juweeltjes’. De winnaars krijgen voor 1 oktober bericht!