ARMOEDE
Senioren bij de voedselbank
‘IK SCHAAMDE ME ZÓ VERSCHRIKKELIJK’
Tekst Bart Speleers Beeld Rob Nelisse
'GAAT ER IETS MIS IN JE LEVEN, DAN ZIT JE SNEL IN DE PROBLEMEN’
De voedselbanken groeien explosief nu ook ‘nieuwe’ klanten voedselhulp nodig hebben, zoals werkenden en gepensioneerden. ‘Zo hadden zij hun pensionering niet voor zich gezien.’
‘De voedselbanken verwachten veertig procent stijging van het aantal klanten eind deze winter.’ In oktober kwam de Vereniging van Voedselbanken Nederland met dit verontrustende bericht. Als dit uitkomt, maken over een paar maanden wekelijks 130.000 mensen gebruik van de voedselhulp van een van de voedselbanken in Nederland.
Bij de Voedselbank in Den Bosch denken ze dat die enorme groei wel eens gehaald zou kunnen worden. ‘Elke week komen er meer mensen’, zegt Wanda Rynski-Keizer (40), een van de coördinatoren bij de voedselbank in de Brabantse stad. Zij ziet ook dat er nieuwe groepen klanten bijkomen. ‘Naast mensen die ziekzijn of in de bijstand of de schulden zitten, is er nu een toename van gezinnen met kinderen, toeslagenouders en werkenden, die ondanks een voltijds baan de lasten niet meer kunnen dragen.’
Op slot
Een ander ‘soort’ klant die voorheen niet kwam, is de gepensioneerde. ‘Dat zijn vooral alleenstaande ouderen, die bijvoorbeeld hun partner zijn verloren en geen partnerpensioen krijgen. Of mensen die na pensionering zijn gescheiden en daardoor in de financiële problemen zijn gekomen.’
De redenen dat het klantenbestand bij de voedselbanken zo hard groeit, is nagenoeg bekend: de torenhoge inflatie, een onbetaalbare energierekening en een inkomen dat achterblijft. Maar er is ook een meer onbekende reden, legt Rynski-Keizer uit. ‘De maatschappij zit op slot. Er zijn te weinig woningen, wachtlijsten in de zorg zijn te lang en op hulp moet je eindeloos wachten. Gaat er dan iets mis in je leven, dan zit je snel in de problemen.’
Tekst loopt door onder de foto.

Rode kool
Elke donderdagmiddag coördineert Rynski-Keizer het uitdelen van de voedselpakketten in een magazijn op een industrieterrein in Den Bosch. Zij is één van de 190 vrijwilligers die allerlei taken vervullen, van voedsel ophalen bij leveranciers en het vullen van kratten tot het geven van schoolvoorlichting en het verstrekken van brood, vlees en fruit tijdens de uitgifte.
Om half twee stipt worden de klanten één voor één het uitgiftepunt binnengelaten, waar ze na controle van hun pasje met een winkelwagentje een route lopen. Vrijwilliger Danny Bader (69) reikt een krat met voedingsmiddelen aan, die de klant overlaadt in z’n wagentje. ‘Deze week hebben we rode kool, appelmoes, spaghetti, vier blikjes Rivella, tarwemeel en een zak Chios-chips’, vertelt Bader de klant.
De meeste producten in deze Voedselbank komen van Jumbo, dat in Den Bosch een distributiecentrum heeft. Het gaat veelal om voeding dat tegen de houdbaarheidsdatum aanzit. Na het overladen van het kratje, lopen de klanten langs de ‘afdelingen’ vlees, brood en groente en fruit, waar ze van vrijwilligers producten krijgen aangereikt.
Schaamte
Rynski-Keizer vertelt dat de meeste klanten zich erg schamen om de voedselbank te moeten bezoeken. ‘De eerste keer dat mensen hier komen zijn vaak heel emotioneel. Vooral bij ouderen is de schaamte van hun gezicht af te lezen. Dit is niet wat ze verwacht hadden van hun pensionering. Laatst waren er hier een opa en oma voor het eerst, overmand door verdriet. Ze hadden nooit gedacht hier ooit terecht te komen.’
Soms krijgt Rynski-Keizer de vraag of de voedselbank ‘iets’ heeft om aan een kleinkind te geven. Dan opent ze een grote, grijze archiefkast met speelgoed, spelletjes en andere cadeautjes om wat uit te zoeken. Meer dan andere klanten, verdedigen gepensioneerden hun bezoek aan de voedselbank, merkt de coördinator. ‘Dan vertellen ze me: ik wou dat ik nog kon werken, maar ik kan het lichamelijk echt niet meer.’
Tekst loopt door onder de foto.

Duur
Schaamte, dat ervaart klant Liesbeth (73) ook. ‘Vooral de eerste keer, drie weken geleden. Ik durfde niet te gaan. Verschrikkelijk, wat schaamde ik me. Maar heb me erover heen gezet. Ik zag bekenden in de rij staan en dacht: oh, zij dus ook. Dat hielp wel ’n beetje.’ Liesbeth ontvangt een alleenstaande AOW, waar ze net van rondkwam, totdat haar chronische zieke dochter op straat kwam te staan. ‘Ik heb haar in huis genomen, geen enkele moeder laat haar kind toch buiten staan?’ Maar hierdoor verviel haar huurtoeslag en kon ze geen beroep doen op de energietoeslag. ‘Het leven is zo duur geworden. Na aftrek van de kosten, heb ik samen met m’n dochter nog honderd euro per maand over voor boodschappen, dat is niet te doen. Ik ben blij dat ik hier terecht kan.’
'OPA EN OMA HADDEN NOOIT GEDACHT HIER TERECHT TE KOMEN’
DE VOEDSELBANK
Nederland telt 171 voedselbanken, die wekelijks 40.000 gezinnen met voedselhulp bijstaan, en waar uitsluitend vrijwilligers werken. In Den Bosch en omgeving krijgen zeshonderd huishoudens steun van de lokale voedselbank, die bijna tweehonderd vrijwilligers telt, veelal gepensioneerden.
Op voedselbanken.nl kun je checken of jij in aanmerking komt voor voedselhulp. Bellen kan ook: 088-5435435. Doordat voedselproducenten en supermarkten voedselverspilling steeds meer tegengaan, kampen voedselbanken vaker met tekorten. Kijk op voedselbanken.nl hoe je de voedselbanken kunt steunen.
NEDERLAND VERDIENT BETER
‘Het is schandalig dat steeds meer mensen, onder wie ook veel ouderen, tot de voedselbank veroordeeld zijn’, reageert FNV-vicevoorzitter Kitty Jong op het stijgende aantal klanten van de voedselbanken. ‘De verhoging van de AOW per 1 januari met 10 procent en mogelijk de verhoging van de pensioenen staat in geen verhouding tot het koopkrachtverlies dat ouderen hebben geleden. Daarom wil de FNV dat het minimumloon én de AOW veel verder en sneller wordt verhoogd en de energierekening betaalbaar blijft.’
Op deze pagina lees je alles over de campagne ‘Nederland verdient beter’.